Doğanşarlı hamamcılar

İstanbul'un eski semtleri tarihi hamamlara ev sahipliği yapmaya devam ediyor. Hamamlar eski zamanlarda insanlar için olmazsa olmaz bir ihtiyaç ve sosyalleşme alanıyken şimdilerde  sadece turistler için görülmesi gereken bir yapı konumunda. Turistler dışında çok az sayıda müdavimleri olan hamamlar bir bir kapanmaya devam ediyor. Ayakta kalan çok az sayıdaki hamamları da Sivaslılar çalıştırıyor.

                                   Örücüler hamamı: Yıkanan havluları topluyorlar

Hamam, hem Osmanlı hemde Türkiye'nin kültüründe önemli bir yere sahipti. Bu kültürün oluşmasında ihtiyaçların çok büyük bir önemi olduğunu söyleyebiliriz. Fatih Camii inşaatı dahi yarıda bırakılarak öncelikle bir hamam yapılmasına karar verilmiş. Hikaye şu şekilde: Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethettiten sonra bir camii yaptırmaya karar verir ve Fatih Camii'sinin inşasına başlanır. Fatih Sultan Mehmet inşaatı denetlemek için geldiği vakit bir işçinin sırtında bir taşla iskeleden yukarı çıkıp taşı bırakmadan aşağıya indiğini görür. İşçiyi cağırıp bunun nedenini sorar. İşçi ''ihtilam hamamcı oldum. Yakınlarda bir hamam yok yıkanıp temizlenemedim. Camii inşaatı olduğu için bu halde taşı koymak da Allahın gücüne gider diye koyamadım'' diye cevap verir. Fatih Sultan Mehmet buun üstüne camii inşaatını durdurarak öncelikle işçilerin ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir hamam yapılmasına karar verir. Bu ve buna benzeyen çok sayıda hikaye bulunabilir hamamlarla ilgili olarak.

                                            Örücüler hamamı girişi    

Kırklı yaşlarından büyük olan insanların çoğundan duyarız eskiden devamlı hamama giderdik diye. Hamamlar için bir dönem İstanbul'un sosyalleşme merkezleri diyebiliriz. Sivaslılar İstanbul hamamlarını çok büyük kısmını elinde bulunduruyor. İstanbul'da gidebileceğiniz hemen hemen bütün hamamları Sivaslıların işlettiğini veya çalışanlarının Sivas'ın Doğanşar ilçesinden olduğunu görürsünüz. Beşiktaş hamamında  çalışan Tellaklardan biri hariç hepsi Doğanşarlı. Dedelerininde Tellaklık yaptığını söyleyen Kaya Topal, bu mesleğin kendilerine gayrimüslümlerden kaldığını söyledi. Kaya Topal: İstanbul hamamlarında hep bizim Doğanşarlılar çalışır. Ben kendimi bildim bileli bizim oralılar çalışır hamamda. Bir kaç tane de tokatlı vardır. Ama öncesinde hep Gayrimüslümler genellikle Ermeniler işletirmiş hamamları. diye konuştu.

Kapalıçarşıda bulunan tarihi Örücüler Hamamı işletmecisi Hasan küçük ile geçmişten günümüze hamamcılığın değişimi ile ilgili sohbet ettik.

                                                        Hasan Küçük

Hasan bey siz de Sivas Doğanşarlısınız. Nasıl olmuşta hamamcılık sivaslıların mesleği haline gelmiş?

Vallahi bilmiyorum ama (duvardaki resmi göstererek) dedelerimiz dahi bu işi yapıyordu. Burası bize onlardan kalma. Galatasaray hamamı, Ağa hamamı daha bir sürü hamam var hep Doğanşarlılar çalıştırır.

Eskiden çok daha popülerdi hamamlar ama şimdilerde kimse yok gibi?

Eskiden şofben, doğalgaz yoktu ki. Havalar çok daha soğuk oluyordu bide. İnsanlar bu kadar çok banyo yapamıyordu hamam günleri oluyordu. Şimdi günde 40 kişi gelse bayram ediyoruz.

                                                 Örücüler hamamı

Çok fazla aile geliyormuş eskiden. Şimdilerde öyle şeyler yok galiba?

Tabi. Küçük büyük hamama gelinirdi. İnsanlar temiz kıyafetlerini yanlarında getirirlerdi. Hamamdan sonra bu kıyafetleri giyerlerdi. Eve gidip büyüklerin ellerinden öperdi küçükler hamamdan sonra. Kadınlar günü olurdu sonrasında. Özellikle semt hamamlarında yapılırdı bu günler. Yemek falan 

getiren olurdu hatta. Mahalleli toplaşırdı hamama.

Daha çok hangi gelir seviyesine sahip kesim gelirdi peki? Her kesimden insan var mıydı?

Her kesimden insanlar gelirdi. Çok fazla insan gurbete gelirdi eskiden bi kere. Şimdilerde yle değil. Bekarda çoktu. Gençler çok gelirdi. Evler şimdiki gibi değildi tabi. Tek göz odada adam yıkanacak yer bulamazdı. Nerede banyo yapıcak. Hamama geliyordu tabi.

                                                    Beşiktaş hamamı


Siz nasıl ısıtıyorsunuz peki hamamı? Müthiş bir sıcaklık var çünkü.

Yerin altında bir oda var orayı ısıtıyoruz. Cehennem denir o odaya.

Nasıl ısınıyor peki?

Eskiden kömürle, odunla ısınıyordu. Biraz is yapıyordu. Şimdilerde doğalgazla ısınıyor daha çok.

                                                  Örücüler hamamı

Çok fazla hamam kalmadı İstanbul'da, tellaklarda hep orta yaşlarda. Genç çalışan biri yok galiba. Yavaş yavaş hamamcılık bitiyor mu?

Oteller çok zarar verdi bize. Zaten daha çok turistler geliyor hamamlara. Otellerde hamam hizmeti vermeye başlayınca kimse gelmez oldu. Spa salonları,hamamlar herşey var içersinde. Bu çalışanlarda yaşlanınca kimse yapmaz bu işi zaten. Bazı hamamlar iş hanı oldu zaten. İş yapmayınca napsın millet.

                                              Galatasaray hamamı                              

Hamama giden insan sayısının çok az olduğunu biliyoruz. Turistlerin dışında İstanbulluların çok fazla gittiği bir mekan değil artık. Hamamlar İstanbullu için tekrardan popüler hale gelir mi bilinmez ama hayatta kalmaları gelen yabancı turist sayısına bağlı gibi görünüyor.

                             http://emlakkulisi.com/1932-yilinda-istanbulda-hamam-sayisi/269521